Toplum 1.0’dan 5.0’a: İnsan Merkezli Bir Dijital Dönüşüm Mümkün Mü?
Teknoloji, insanlık tarihi boyunca toplumların gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Teknolojik yenilikler, üretim, tüketim, iletişim, eğitim, sağlık, kültür gibi alanlarda toplumsal değişim ve dönüşümü tetiklemiş, toplumların yapısını, işleyişini ve yaşam biçimini etkilemiştir. Bu bağlamda, toplumların teknolojik evrimleri, farklı toplum modelleri olarak sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmaya göre, toplumlar beş aşamadan geçmiş veya geçmektedir. Bu aşamalar şöyledir:
– Toplum 1.0: Avcı-toplayıcı toplum. Bu toplum modeli, insanlığın ilk çıkışından yaklaşık 10 bin yıl öncesine kadar devam etmiştir. Bu toplumda insanlar, doğal yaşamın bir parçası olarak, hayatta kalmak için avlanma ve toplama faaliyetleri yapmışlardır. Bu toplumda teknoloji; ateş, taş aletler, kılık kıyafet gibi temel ihtiyaçları karşılayan araçlardan ibarettir.
– Toplum 2.0: Tarım toplumu. Bu toplum modeli, yaklaşık 10 bin yıl önce tarımın icadıyla başlamıştır ve 18. yüzyıla kadar devam etmiştir. Bu toplumda insanlar, doğayı değiştirerek, bitki ve hayvan yetiştiriciliği yapmışlardır. Bu toplumda teknoloji; sulama, çiftçilik, hayvancılık, tekerlek, yazı, matbaa gibi tarım ve kültürü geliştiren araçlardan oluşmuştur.
– Toplum 3.0: Endüstri toplumu. Bu toplum modeli, 18. yüzyılda Sanayi Devrimi ile başlamış ve 20. yüzyılın sonlarına kadar devam etmiştir. Bu toplumda insanlar; makineleşme, seri üretim, ulaşım, elektrik, telekomünikasyon gibi alanlarda büyük gelişmeler yaşamışlardır. Bu toplumda teknoloji; buharlı makine, lokomotif, telefon, radyo, televizyon gibi endüstriyi ilerleten araçlardan meydana gelmiştir.
– Toplum 4.0: Bilgi toplumu. Bu toplum modeli, 20. yüzyılın sonlarında bilgisayar ve internetin yaygınlaşmasıyla başlamış ve günümüzde devam etmektedir. Bu toplumda insanlar, bilgi ve iletişim teknolojileri sayesinde, dijital ortamlarda bilgi üretme, paylaşma, işleme, depolama, erişme gibi faaliyetler yapmaktadırlar. Bu toplumda teknoloji; bilgisayar, internet, akıllı telefon, sosyal medya, bulut bilişim, yapay zeka gibi bilgi ve iletişimi kolaylaştıran araçlardan oluşmaktadır.
– Toplum 5.0: Süper akıllı toplum. Bu toplum modeli, henüz tam olarak gerçekleşmemiş, ancak gelecekte şekillenmesi öngörülen bir toplum modelidir. Bu toplumda insanlar, siber alan (sanal dünya) ve fiziksel alan (gerçek dünya) arasında tam bir entegrasyon sağlayarak, ürün ve hizmetleri ihtiyaç duydukları zaman ve yerde alabileceklerdir. Bu toplumda teknoloji; nesnelerin interneti, büyük veri, robotik, giyilebilir teknolojiler, biyoteknoloji gibi dijital ve fiziksel alanları birleştiren araçlardan oluşacaktır.